Benoeming en ontslag van bestuurders en zaakvoerders

Benoeming en ontslag van bestuurders en zaakvoerders

De bestuurder van een NV (art. 517 W. Venn.)

Naamloze vennootschappen worden bestuurd door al dan niet bezoldigde natuurlijke of rechtspersonen.

Bestuurders zijn lasthebbers, hoewel artikel 517 W. Venn. dit niet langer als zodanig preciseert.

De lastgevingsovereenkomst wordt gedefinieerd in artikel 1984 van het Burgerlijk Wetboek. 
“Lastgeving of volmacht is een handeling, waarbij een persoon aan een ander de macht geeft om iets voor de lastgever en in zijn naam te doen.”

Bestuurders zijn “tijdelijke” en herroepbare lasthebbers. Het mandaat kan bezoldigd of onbezoldigd zijn. 
Bij gebreke van andersluidende bepaling in de statuten of beslissing van de algemene vergadering, is het mandaat van een bestuurder bezoldigd. Het vermoeden van kosteloosheid in artikel 1986 van het Burgerlijk Wetboek (“Lastgeving geschiedt om niet, tenzij het tegendeel bedongen is.”), kan moeilijk worden toegepast in het handelsleven (kh. Brussel, 4 februari 1989, T.R.V., 436).

De kosteloosheid van het mandaat moet daarom gepreciseerd worden naar aanleiding van de benoeming van de bestuurder.

Het mandaat wordt niet voor het leven gegeven. De bestuurder oefent een mandaat uit en handelt voor rekening van iemand anders.

Benoeming

Het aantal bestuurders wordt in de statuten vastgelegd, maar mag niet minder dan drie bedragen. Zij hoeven geen aandeelhouders in de vennootschap te zijn.

Wanneer de vennootschap is opgericht door twee personen of wanneer op een algemene vergadering van aandeelhouders van de vennootschap is vastgesteld dat de vennootschap niet meer dan twee aandeelhouders heeft, mag de raad van bestuur uit slechts twee leden bestaan tot de dag van de gewone algemene vergadering die volgt op de vaststelling, door alle middelen, dat er maar twee aandeelhouders zijn (art. 518 W. Venn.).

De bestuurders worden door de algemene vergadering van de aandeelhouders benoemd. Zij kunnen echter voor de eerste maal benoemd worden bij de oprichtingsakte van de vennootschap.

Er bestaat geen onverenigbaarheid tussen de functie van bestuurder en de functie van werknemer van de vennootschap.

Duur van het mandaat en herroeping

Een bestuurder wordt voor maximum zes jaar benoemd (art. 518 § 3 W. Venn.).

Indien de statuten niet anders bepalen, zijn de bestuurders herbenoembaar. 
Wanneer een plaats van bestuurder openvalt voor het verstrijken van de termijn van een mandaat, voleindigt de benoemde bestuurder de termijn van de persoon die hij vervangt (art. 519 W. Venn.).

Ontslag aan de bestuurder

De bestuurders kunnen steeds door de algemene vergadering worden ontslagen (art. 519 § 3 W. Venn.).

Elk beding dat ertoe zou strekken het recht op te heffen of te beperken van de algemene vergadering om de bestuurders te herroepen, is ongeldig.

In die zin kunnen de bestuurders ten allen tijde en zonder vergoeding worden ontslagen door de algemene vergadering die daartoe bij gewone meerderheid beslist en haar beslissing niet hoeft te rechtvaardigen.

De algemene vergadering kan zowel slechts één bestuurder als de hele raad van bestuur ontslaan. Het ontslagrecht is absoluut.

Ontslag door de bestuurder

De bestuurder kan op elk ogenblik ontslag geven, maar zijn ontslag mag niet ongepast of ongelegen komen.

Bestuurder rechtspersoon

Het mandaat van bestuurder kan zowel aan een natuurlijke als aan een rechtspersoon worden verleend. Een rechtspersoon moet een natuurlijke persoon aanduiden die in haar naam het mandaat zal uitoefenen.

Een rechtspersoon heeft in principe dezelfde bekwaamheid als een natuurlijke persoon, met uitzondering van de daden die, omwille van hun aard, voorbehouden zijn aan de natuurlijke personen.

Het is evenwel vereist dat de bestuurder goedkeuring krijgt op grond van het doel van de bestuurde en de besturende vennootschap.

De zaakvoerder van de BVBA

Benoeming

Besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid worden bestuurd door één of meer bezoldigde of onbezoldigde natuurlijke personen, al dan niet vennoten (art. 255 W. Venn.).

Zij worden door de vennoten benoemd voor een bepaalde tijd of zonder beperking van duur (art. 256 W. Venn.). 
Behoudens een hiermee strijdige bepaling in de statuten, of eenparig goedvinden van de vennoten, worden de zaakvoerders, al dan niet vennoten, die door de vennoten in de akte van oprichting zonder beperking van duur genoemd zijn, geacht benoemd te zijn voor de duur van de vennootschap.

De rechtssituatie van de zaakvoerder van een BVBA wordt niet beheerst door de regels van het arbeidsrecht, maar door de regels uit de lastgevingsovereenkomst.

Ontslag aan de zaakvoerder

De opdracht van de zaakvoerder kan slechts om gewichtige redenen worden herroepen.

Ontslag door de zaakvoerder

De zaakvoerder van een BVBA kan vrijwillig ontslag nemen, ook al is hij statutair benoemd. Dit ontslag zal aanvaard worden indien het gegeven wordt in zodanige omstandigheden dat het bestuur van de vennootschap er niet door wordt geschaad.

De algemene vergadering kan de zaakvoerder er, ondanks zijn ontslag, niet toe verplichten zijn functie voort te zetten en er de verantwoordelijkheid voor op te nemen.

Opmerkingen

• Een rechtspersoon kan geen zaakvoerder zijn van een BVBA.
• Indien de statuten geen enkele duur van de mandaten bepalen, zal de zaakvoerder deze kunnen uitoefenen gedurende de hele duur van de vennootschap.
• Werd de duur van het mandaat begrensd, is de zaakvoerder op het einde van die termijn herbenoembaar.

Formaliteiten – publicatie

Het aantal zaakvoerders is vaak beperkt tot één of twee personen. Vaak zijn ze benoemd in de oprichtingsakte. Wanneer er een verandering optreedt t.a.v. een statutaire zaakvoerder, dringt een statutenwijziging zich op.

Alle wijzigingen, benoemingen en ontslagen moeten – net als voor de NV – gemeld worden aan het handelsregister en gepubliceerd worden in de Bijlagen van het Belgisch Staatsblad via het Formulier IV.