- 30 mei 2015
- Gepost door: Wouter
- Categorie: Tips & tricks
Het arrest geeft duidelijk een richting aan voor de nog hangende zaken over de wet die formeel vastlegt dat de fiscus zulke vergoeding nooit hoeft te betalen: de kans is groot dat het Grondwettelijk Hof zal oordelen dat die wet vernietigd moet worden.
De wet van april vorig jaar deed de gemoederen oplaaien, onder meer bij de advocaten: overheden, waaronder de fiscus, kunnen volgens die wet – die overigens nog niet in werking is – niet worden veroordeeld tot het betalen van een rechtsplegingsvergoeding.
Die forfaitaire vergoeding moet de verliezende partij in een rechtszaak vaak betalen aan de winnende partij, als tussenkomst in de advocatenkosten. Onder meer de Orde van Vlaamse Balies ging in het verweer: als burgers nooit hun kosten terugbetaald krijgen na een rechtszaak verhoogt de drempel voor de burger om tegen de overheid te procederen, en voor de overheid verlaagt net die drempel.
Algemeen belang
Nu geldt al lang dat het openbaar ministerie zulke vergoeding nooit hoeft te betalen als het een rechtszaak verliest, met als argument dat het optreedt in het algemeen belang. ‘Op basis daarvan begonnen ook andere overheidsdiensten – denk aan bijvoorbeeld stedenbouwkundige administratie – in te roepen dat ze optreden in het algemeen belang en geen rechtsplegingsvergoeding hoeven te betalen als ze een rechtszaak verliezen. Het Grondwettelijk Hof volgde die redenering een aantal keren, wat de fiscus sterkte in zijn overtuiging geen vergoeding verschuldigd te zijn’, verduidelijkt advocaat Mark Delanote, professor aan de UGent en VUB en voorzitter van de Belgian Association of Tax Lawyers.
Inmiddels echter werd wettelijk vastgesteld dat in procedures voor de Raad van State een overheid als verliezer wel kan worden veroordeeld tot het betalen van een rechtsplegingsvergoeding.
In een nieuw arrest over enkele specifieke zaken waarin de belastingdienst weigerde de vergoeding te betalen, breekt het Grondwettelijk Hof daarom met zijn eerdere trend in de rechtspraak: het stelt dat de fiscus wel degelijk kan worden veroordeeld tot het betalen van de rechtsplegingsvergoeding.
Wet vernietigen
Delanote: ‘Het verwijst daarbij naar die recente wet over de Raad van State en stelt expliciet dat het niet te verantwoorden valt dat zowel een overheid als een burger anders behandeld worden naargelang een zaak onder een gewone burgerlijke rechtbank valt dan wel onder de bevoegdheid van de Raad van State.’
Dit is nog geen uitspraak in het beroep, onder meer aangespannen door de Orde van Advocaten, ter vernietiging van de wet van april 2014. Het arrest handelt over enkele oudere prejudiciële vragen over specifieke zaken. De argumentatie van het Grondwettelijk Hof laat echter sterk vermoeden dat het Hof op dezelfde grond ook de hele wet zal vernietigen die zijn oudere rechtspraak formaliseerde. Het Hof stelt nu immers al in duidelijke bewoordingen ‘het aldus noodzakelijk te achten terug te komen op een deel van zijn rechtspraak’.
Dat ze rechtsplegingsvergoedingen moeten betalen, zou daarmee opnieuw gaan gelden voor alle overheden die optreden in burgerlijke zaken. Uitzonderingen blijven het openbaar ministerie en het arbeidsauditoraat die optreden in strafprocedures