Auteursrechten hoe aangeven en interessant?

Auteursrechten zijn allang niet meer voorbehouden aan schrijvers of kunstenaars. Steeds meer softwareontwikkelaars, marketeers, zelfstandige journalisten en architecten worden ermee vergoed. Dat is fiscaal voordelig, maar er zijn grenzen.

Het fiscale regime voor auteursrechten ontstond in 2008 voor schrijvers en kunstenaars, maar is intussen ook goed ingeburgerd in de bedrijfswereld. Het bedrag dat Belgen bij de fiscus aangeven als auteursrechten is de jongste jaren sterk gestegen.

Wat zijn auteursrechten?

Het creatief werk van auteurs is beschermd tegen bijvoorbeeld ongeoorloofd kopiëren en namaken. Spontaan wordt daarbij gedacht aan muziekstukken, beeldende kunst en literatuur. Maar de wettelijke definitie is veel ruimer: een werk geniet auteursrechtelijke bescherming zodra er sprake is van ‘originaliteit’. Daardoor kan bijvoorbeeld ook software of een marketingcampagne beschermd zijn.
Als een auteur een werk met auteursrechtelijke bescherming creëert, zal hij de rechten daarop in de praktijk vaak overdragen. Zo kan een schrijver de publicatierechten op een boek aan een uitgeverij verkopen. Evengoed kan een werknemer de rechten op een softwareapplicatie aan zijn werkgever overdragen. Daarvoor zal een vergoeding voor de auteursrechten betaald worden.

Waarom zijn auteursrechten fiscaal interessant?

Inkomsten uit auteursrechten worden door de fiscus beschouwd als een roerend inkomen, waarop 15 procent roerende voorheffing (exclusief gemeentebelastingen) moet worden betaald.
7,5 procent
Dankzij het kostenforfait betaalt wie niet meer dan 16.560 euro auteursrechten ontvangt maar 7,5 procent belastingen op de ontvangen auteursrechten.
Niet het integrale bedrag van de ontvangen auteursrechten wordt belast. Van de inkomsten mogen de werkelijke, maar ook de forfaitaire kosten worden afgetrokken. Tot een bedrag van 16.560 euro mag een forfait van 50 procent worden afgetrokken en van 16.560 tot 33.110 euro is dat 25 procent. Boven 33.110 euro kunnen er geen forfaitaire beroepskosten meer worden afgetrokken.
Dankzij het kostenforfait betaalt wie niet meer dan 16.560 euro auteursrechten ontvangt maar 7,5 procent belastingen op de ontvangen auteursrechten. Voor wie tot 33.110 euro ontvangt, is dat maximaal 11,25 procent belastingen (op het gedeelte boven 16.560 euro). Daarbovenop komen wel nog lokale belastingen. Het fiscaal regime is er zowel voor werknemers als voor zelfstandigen en bedrijfsleiders.

Bouw ik met auteursrechten een pensioen op?

Dat verschilt van beroepscategorie tot beroepscategorie. Voor werknemers betaalt de werkgever bijdragen voor de sociale zekerheid. Daardoor worden er met auteursrechten bijvoorbeeld ook pensioenrechten opgebouwd en zal er rekening mee worden gehouden voor de berekening van bijvoorbeeld ziekte-uitkeringen.
Dat is doorgaans niet het geval voor zelfstandigen en bedrijfsleiders. Voor die beroepscategorieën moeten er in de meeste gevallen geen sociale bijdragen betaald worden op hun inkomen uit de overdracht van auteursrechten.

Welk deel van het inkomen kan onder het regime van de auteursrechten vallen?

De fiscus aanvaardt doorgaans niet dat uw volledige inkomen uit een overdracht van auteursrechten bestaat. Dat blijkt uit de beslissingen van de rulingcommissie – de dienst voorafgaande beslissingen van de fiscus. Voor werknemers mag doorgaans maximaal 22,5 procent van de brutovergoeding uitbetaald worden als een vergoeding voor auteursrechten. Een bestaand loonpakket kan dus gesplitst worden in minstens 77,5 procent gewone bezoldiging en maximaal 22,5 procent vergoeding voor de overdracht van auteursrechten. Het exacte percentage aan auteursrechten wordt bepaald met factoren zoals de functie en het takenpakket.
De fiscus aanvaardt in principe niet dat uw volledige inkomen uit een overdracht van auteursrechten bestaat.
Voor zelfstandigen en bedrijfsleiders zijn er twee manieren om het inkomen uit auteursrechten te bepalen. Een eerste is de omzetmethode. Daarbij kan een deel van de omzet van de vennootschap aan de zaakvoerder(s) in de vorm van auteursrechten betaald worden. Daaraan is een hele reeks voorwaarden gekoppeld. Een tweede is de ‘financiële-enveloppemethode’. Daarbij wordt de huidige verloning (inclusief de voordelen van alle aard) als basis gebruikt en wordt vervolgens op basis van de creatieve tijdsbesteding het bedrag aan auteursrechten bepaald. Voor de beide methodes wordt in rulings ook telkens het effectieve bedrag of percentage bepaald op basis van de specifieke feiten en omstandigheden.

Welke sectoren en werken kunnen onder dit regime vallen?

Hoewel de wet een vrij ruim toepassingsgebied toestaat, tonen de rulings aan dat bepaalde sectoren meer gebruikmaken van de regeling. Dit zijn de belangrijkste tendensen:
  • IT-sector
De ontwikkeling van softwareprogramma’s valt onder het toepassingsgebied van de fiscale wet. Daarbij gaat het zowel om IT-consultancy waarbij specifieke software op maat van een klant wordt gecreëerd, als om softwareontwikkeling voor softwareapplicaties, -platformen… Maar niet alle IT-toepassingen worden zomaar als een creatief werk aanvaard. Een door een notaris ontwikkelde Excel-applicatie voor de kostenafrekening van transacties werd niet aanvaard als een auteursrechtelijk beschermd werk. Ook niet na argumentatie dat het programma gebruikt wordt door andere notarissen.
  • Architectuur
De toepassing van het auteursrechtenregime voor architecten kende een moeilijke start. Eerst stelde de rulingcommissie dat, hoewel een bouwwerk in principe de bescherming van de auteurswet kan genieten, architecten doorgaans moeilijk de originaliteit van het bouwwerk kunnen aantonen. Die zienswijze werd in latere rulings herzien en ondertussen wordt de toepassing van het auteursrechtenregime voor architecten wel aanvaard.
  • Reclamesector
Het regime van de auteursrechten is wijdverspreid in de reclamesector, onder meer bij marketing- en communicatiebureaus. Denk aan het creëren van content voor marketingcampagnes of grafisch design… Daartegenover staat dat het opstellen van projectfiches met tekst en foto’s van gerealiseerde vastgoedprojecten niet voldoet. De rulingcommissie oordeelt dat dat normale publiciteit is waarbij een verslag wordt gegeven van het verleden. Om diezelfde reden werd ook het uitschrijven van specifieke handleidingen over het bedrijfsproces van een klant afgewezen. De gedetailleerde uitschrijving is volgens de rulingcommissie louter een weergave van de werkelijkheid, waarbij geen originaliteit of creativiteit aan te pas komt.
  • Journalistiek
Jarenlang was er discussie tussen aan de ene kant de fiscus en aan de andere kant zelfstandige journalisten en hun beroepsorganisaties. Maar intussen wordt aanvaard dat persartikels en -foto’s auteursrechtelijk beschermd zijn en dat de auteurs hiervoor in grote mate kunnen worden vergoed in de vorm van auteursrechten.

De juiste codes

Bij de uitbetaling van auteursrechten wordt doorgaans roerende voorheffing ingehouden. Maar ook als die correct werd ingehouden, moet u de auteursrechten altijd verplicht opnemen in uw belastingaangifte. Dat doet u in vak VII onder de titel ‘D. Inkomsten uit de cessie en concessie van auteursrechten, naburige rechten en wettelijke en verplichte licenties.’ Bij de code 1117/2117 vult u het ontvangen brutobedrag in, bij de code 1118/2118 de werkelijke of forfaitaire kosten en bij de code 1119/2119 de ingehouden roerende voorheffing. Die bedragen vindt u niet terug op de klassieke 281.10-fiche voor lonen, wel op de fiche 281.45 die de betaler van de auteursrechten u in principe bezorgt.