Wat verandert er vanaf 01 oktober 2020?

Vanaf 1 oktober zijn heel wat coronamaatregelen afgelopen. Een overzicht van die en andere veranderingen voor uw geldzaken.

Betaalpauze woonkrediet voorbij (tenzij u verlengde)

Wie de betaalpauzeknop voor zijn woonkrediet heeft ingeduwd tot eind september, en de maatregel niet verlengde, betaalt vanaf oktober zijn hypothecaire lening weer normaal af. Let wel: de maandelijkse aflossing kan dan hoger liggen. Dat komt omdat er een verschil is in de verrekening van de intresten.

Een gezin met een nettomaandinkomen dat lager of gelijk aan 1.700 euro is, betaalt dezelfde maandlast als voordien wanneer de kredietaflossingen hervatten. Is uw nettogezinsinkomen – het maandinkomen van februari 2020 inclusief alimentatie en huurinkomsten, exclusief kindergeld en na aftrek van eventuele consumentenleningen en uw hypothecair krediet – hoger dan 1.700 euro, dan hernemen de betalingen met een iets hogere maandlast. Omdat voor die groep de uitgestelde intresten wel over de resterende looptijd verrekend worden.

Kredietnemers die door de coronacrisis in financiële moeilijkheden zaten, omdat hun zaak dicht moest of omdat ze tijdelijk werkloos waren, konden de terugbetaling van hun lening maximaal zes maanden onderbreken, en al die tijd kapitaal noch intresten terugbetalen. Voor wie al vanaf april van dat uitstel kon genieten, loopt de maatregel eind september af, en hernemen de maandelijkse aflossingen vanaf 1 oktober. Uw krediet wordt met zes maanden verlengd.

Voor wie pas vanaf mei of later instapte, is de deadline 31 oktober. Tenzij u nu nog steeds moeilijkheden ondervindt, dan kon u de betaalpauzeknop nog wat langer induwen, tot 31 december 2020. Navraag bij enkele banken leert dat slechts een beperkt aantal kredietnemers een verlenging vroeg. Bij Belfius gaat het om ongeveer 5 procent van de klanten met betalingsuitstel. Bij BNP Paribas Fortis is dat minder dan 8 procent. KBC gaf geen cijfers vrij. Sectorfederatie Febelfin communiceert pas later.

Geen coronaouderschapsverlof meer, wel tijdelijke werkloosheid

Ouders die gedeeltelijk thuis willen blijven om hun kinderen op te vangen kunnen niet langer coronaouderschapsverlof vragen. Dat systeem van ouderschapsverlof was tijdelijk en liep tot 30 september. Met coronaouderschapsverlof konden werknemers 80 procent of halftijds werken om tijd vrij te krijgen voor de zorg van hun kinderen. De onderbrekingsvergoeding van de RVA lag voor coronaouderschapsverlof 25 procent hoger dan voor het gewone ouderschapsverlof.
Ouders die na 1 oktober minder willen werken voor de kinderen, moeten op zoek naar andere mogelijkheden.

Nieuw is dat ouders met opvangproblemen als gevolg van corona op tijdelijke werkloosheid kunnen. Die mogelijkheid is er voor minderjarige kinderen die niet naar het kinderdagverblijf of school kunnen omdat die (deels) sluit vanwege corona. Dat kan ook voor ouders van een kind met een handicap – ongeacht de leeftijd – dat door coronamaatregelen niet naar het opvangcentrum kan. De werkgever kan op basis van een attest van het kinderdagverblijf, van de school of van het centrum voor opvang van gehandicapte personen tijdelijke werkloosheid wegens overmacht aanvragen bij de RVA.

Geen betalingsuitstel meer voor wie erft of vastgoed koopt

Op een erfenis of de aankoop van vastgoed moet belasting betaald worden. Vanwege de coronacrisis had Vlaanderen betalingsuitstel toegekend voor het betalen van de erf- en registratiebelasting.
Die maatregel liep op 30 september af. Vanaf 1 oktober geldt opnieuw de gebruikelijke betalingstermijn van vier maanden.

Wie een erfenisaangifte te laat indient, moet een belastingverhoging betalen. Bij de berekening wordt de termijnverlenging omwille van corona buiten beschouwing gelaten. Als de oorspronkelijke indieningstermijn afliep tijdens de coronatermijn, begint de laattijdigheid vanaf 30 september te lopen. Als de oorspronkelijke termijn al voor de coronatermijn was afgelopen, wordt de coronaperiode niet meegeteld. De periode van laattijdigheid is dan de som van het deel van de termijn dat al liep voor 13 maart en de periode na 30 september.

Niet langer automatisch aanvullende voordelen voor tijdelijk werklozen

Tot eind september bleef tijdelijke werkloosheid zonder gevolgen voor de aanvullende voordelen gekoppeld aan een groepsverzekering of een pensioenplan. Dat gaat onder andere over aanvullende pensioenopbouw, een dekking bij overlijden of bij invaliditeit.

Daartoe was een wettelijke regeling uitgewerkt. Met de verzekeringssector werd overeengekomen dat alle waarborgen en aanvullende voordelen bleven doorlopen. De werkgever bleef – eventueel met uitstel – premies betalen. Werkgevers die dat niet wilden, moesten expliciet weigeren. Fiscaal was er ook een tolerantie, waardoor werkgevers de premies betaald tijdens de tijdelijke werkloosheid toch als beroepskosten konden inbrengen.

Vanaf 1 oktober gelden in principe de gebruikelijke regels voor werklozen: er zijn geen aanvullende voordelen meer gekoppeld aan een groepsverzekering of pensioenfonds, tenzij de werkgever daar expliciet om vraagt. De achterliggende redenering is dat bij werkloosheid de arbeidsovereenkomst wordt geschorst, waardoor geen loon en bijkomende voordelen zoals de premies voor een groepsverzekering moeten worden betaald.

Sociale energietarieven stijgen

Wie bepaalde uitkeringen of tegemoetkomingen krijgt, kan recht hebben op een sociaal tarief voor elektriciteit en aardgas. Dat tarief is in heel België bij alle energieleveranciers hetzelfde en wordt elk kwartaal vastgelegd door de energiewaakhond CREG. De tarieven gaan vanaf 1 oktober omhoog: met ongeveer 2,5 procent voor elektriciteit en met 15 procent voor aardgas.

Reddingsstrook voor hulpdiensten

Rijdt u met uw auto op een weg met twee of meer rijstroken per rijrichting? Vanaf 1 oktober is het verplicht om in files een reddingsstrook voor de hulpdiensten te vormen.  Die verplichting is er zodra zich een file vormt, ook al zijn er geen hulpdiensten in de buurt. Voertuigen op de linkerrijstrook moeten uiterst links rijden en al de andere zoveel mogelijk naar rechts.

Doktersvoorschrift kan één jaar geldig zijn

Een doktersvoorschrift is drie maanden geldig. Vanaf 1 oktober krijgen artsen de mogelijkheid een kortere of een langere geldigheidsperiode toe te passen volgens de behoefte van de patiënt. De geldigheidsduur kan voortaan een jaar zijn.

 Mantelzorgverlof

Vanaf 1 september kunt u het mantelzorgverlof aanvragen. Dat laat u toe een maand niet of twee maanden minder te werken om voor een familielid, vriend of buur te zorgen. U hebt dan recht op een uitkering van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA). De hulp moet gedurende minstens 50 uur per maand of 600 uur per jaar verleend worden.

Wie voltijds aan de slag is, kan een maand stoppen met werken of twee maanden de helft of een vijfde minder werken. Als u deeltijds werkt, kunt u uw arbeidsovereenkomst alleen gedurende een maand volledig schorsen. Het maximum geldt per zorgbehoevende.

U mag over uw volledige loopbaan maximaal zes maanden gebruikmaken van voltijds mantelzorgverlof. Als u uw prestaties met de helft of een vijfde vermindert, kan dat gedurende twaalf maanden over de hele loopbaan.

Let wel: u kunt alleen genieten van het themaverlof als u een erkende mantelzorger bent. Die erkenning kan vanaf 1 september met een formulier bij het ziekenfonds aangevraagd worden.

Maaltijdcheques

Een hele winkelkar betalen met maaltijdcheques, ook de niet-voedingsproducten die u koopt, is vanaf september niet meer mogelijk in de supermarkten. Volgens de wet mag u met maaltijdcheques alleen voedingsproducten betalen, maar veel supermarkten pasten dat niet strikt toe. Vanaf 1 september worden de kassasystemen aangepast, zodat het niet meer mogelijk is om maaltijdcheques te aanvaarden voor non-foodproducten, zoals toiletpapier, tandpasta of wasproducten.

Wat met ecocheques? Delhaize laat weten dat zijn kassasysteem al registreert wat met ecocheques betaald kan worden. Denk bijvoorbeeld aan ecologisch wasmiddel. In de voedingswinkels van Colruyt Group kunnen klanten niet met ecocheques betalen.

Sport- en cultuurcheques

De regering besliste in het voorjaar de geldigheid van sport- en cultuurcheques te verlengen wegens de coronacrisis. De cheques die 30 september als vaste vervaldatum hebben, kunnen nog gebruikt worden tot 31 december 2020.

Gratis Railpass

Elke Belg kan vanaf 5 oktober een gratis Railpass krijgen. Dat is een van de coronasteunmaatregelen van de federale regering. De Railpass is goed voor twaalf gratis treinritten. De treinkaart aanvragen kan vanaf 1 september, meldt de website van de NMBS. De aanvraag kan via een online formulier en per telefoon.

Tijdelijke werkloosheid

Tijdelijke werkloosheid wegens corona staat vanaf 1 september onder striktere voorwaarden. Uitzonderlijk hard getroffen bedrijven komen nog in aanmerking. Dat zijn bedrijven die in het tweede kwartaal van 2020 minstens 20 procent van de werkuren moesten opvangen met tijdelijke werkloosheid. Ook de sectoren die hun activiteiten beperkt zien door een beslissing van de Nationale Veiligheidsraad komen in aanmerking.

Bedrijven die daaraan voldoen, kunnen een verlenging tot 31 december krijgen. Bedrijven die niet aan de voorwaarden voldoen, moeten vanaf september opnieuw overstappen op de regels van economische werkloosheid.

Ouderschapsverlof

Werknemers uit de privésector die ouderschapsverlof nemen, krijgen een onderbrekingsuitkering van de RVA. Wie werkt voor een bedrijf in het Vlaams Gewest of in de Vlaamse socialprofitsector kan daarbovenop – zij het tegen voorwaarden – een aanmoedigingspremie van de Vlaamse overheid ontvangen. Die is er zowel bij een voltijdse onderbreking als voor wie halftijds of een vijfde minder gaat werken.

34,32

Euro

Werknemers uit de privésector die een tiende ouderschapsverlof nemen, krijgen vanaf september een aanmoedigingspremie van 34,32 euro bruto per maand.

Vanaf 1 september wordt die aanmoedigingspremie ook toegekend voor wie kiest voor het regime van een tiende ouderschapsverlof, dat sinds vorig jaar mogelijk is. In dat regime kunt u als werknemer gedurende 40 maanden elke week een halve dag of een dag om de twee weken opnemen. Alleen wie voltijds werkt, kan die beperkte vorm van ouderschapsverlof aanvragen. Het is in tegenstelling tot andere vormen van ouderschapsverlof ook geen recht van de werknemer. De werkgever moet ermee akkoord gaan.

De aanmoedigingspremie komt boven op de onderbrekingsuitkering van de RVA en bedraagt 34,32 euro bruto per maand voor werknemers uit de privésector en 85,80 euro voor werknemers uit de socialprofitsector. De werknemer moet de premie aanvragen bij de Vlaamse overheid.

Testament

Een erflater die een testament wil opstellen, hoeft dat voortaan niet meer letterlijk te dicteren aan de notaris. Een authentiek testament wordt vanaf nu op papier opgemaakt volgens de door de testamentopsteller uitgedrukte wil. De notaris leest het testament voor aan de erflater en die bevestigt met zijn handtekening dat dat zijn laatste wil is.

Dat betekent bijvoorbeeld dat een notaris vanaf nu een authentiek testament kan opstellen in het Nederlands, ook al werd de wil van de erflater in een andere taal uitgedrukt.

Opleidingsverlof

Het Vlaams Opleidingsverlof, dat vorig jaar in september gelanceerd werd als de opvolger van het betaald educatief verlof, is vanaf 1 september ook mogelijk in de vorm van ‘blended leren’. Bij die vorm worden lessen aangeboden die bestaan uit een combinatie van fysieke lessen in een klaslokaal en een online gedeelte. De versoepeling geldt wel alleen voor het schooljaar 2020-2021.