Risico’s en vrijheid

Een zelfstandige werkt autonoom en geniet een grote dosis vrijheid. U bepaalt zelf uw activiteiten en werkuren. Maar u draagt zelf alle risico’s.

Een werknemer oefent zijn beroep uit in het kader van een arbeidsovereenkomst, in naam en voor rekening van een werkgever. Hij werkt volgens de uren die zijn bepaald in de overeenkomst en draagt zelf geen risico’s.

Kosten en lasten

Als zelfstandige moet u uw kosten en lasten zelf dragen. U bent ook zelf verantwoordelijk voor de voorafbetaling van uw belastingen. Daar staat tegenover dat u wel uw beroepskosten kan aftrekken. De aankoop van een auto, de huur van een bureauruimte, een computer, de betaalde sociale bijdragen enzovoort kunt u inbrengen als beroepskost. Een zelfstandige betaalt sociale bijdragen en belastingen op zijn netto belastbaar inkomen, dus op het inkomen na aftrek van zijn kosten.

Vooral de werkgever draagt de kosten en lasten. Uw werkgever zorgt ook voor de voorafbetaling van uw belastingen, zodat u als werknemer enkel uw nettoloon gestort krijgt. Daardoor merkt u minder van wat u afstaat aan de overheid. Een werknemer kan bijna geen kosten aftrekken.

Sociale bijdragen

Als zelfstandige moet u aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds en bent u zelf verantwoordelijk voor de   (22% van uw netto belastbare bedrijfsinkomsten) en dus voor de opbouw van uw sociale zekerheidsrechten.

Als werknemer wordt uw sociaal statuut voor u geregeld. Elke maand houdt uw werkgever op uw loon de persoonlijke socialezekerheidsbijdragen in (13,07% van uw brutoloon) en stort deze door aan de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ). Daarnaast betaalt hij zelf ook nog patronale socialezekerheidsbijdragen op uw loon (ongeveer 35%).

Kinderbijslag

Voor een eerste kind ontvangt een zelfstandige 81,15 euro. Als zelfstandige krijgt u geen leeftijdsbijslag voor het jongste of enige kind, maar vanaf het tweede kind is de kinderbijslag voor zelfstandigen en werknemers hetzelfde.

Voor een werknemer bedraagt de kinderbijslag van een eerste kind 86,77 euro. Een werknemer krijgt bovendien leeftijdsbijslag voor het eerste kind.

Moederschapsrust

Als zelfstandige hebt u maximaal 8 weken moederschapsrust (9 weken bij de geboorte van een meerling). U ontvangt via het ziekenfonds een uitkering van 390,88 euro per week. Als zelfstandige krijgt u wel 105 gratis dienstencheques voor bijvoorbeeld poetshulp.

Een werkneemster krijgt bij de geboorte van haar kind 15 weken moederschapsrust en ontvangt de eerste maand na de bevalling 82% van het brutoloon en de tweede maand 75% van een begrensd loon.

Pensioen

Het   wordt op dezelfde manier berekend als dat van een werknemer: op basis van de betaalde sociale bijdragen en het aantal loopbaanjaren. Als zelfstandige betaalt u in principe minder sociale bijdragen, dus zal uw pensioen meestal ook lager zijn dan dat van een werknemer.
U kunt wel, naast het gewone pensioensparen, een fiscaal interessante pensioenspaarverzekering afsluiten, een Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen.

Een werknemer betaalt meer sociale bijdragen, hierdoor ontvangt hij meestal ook meer pensioen dan een zelfstandige.

Ziekte of ongeval

Bij ziekte of ongeval krijgt een zelfstandige de eerste maand geen uitkering. Vanaf de tweede maandarbeidsongeschiktheid ontvangt u een forfaitaire dagvergoeding van 31,45 tot 50,40 euro (afhankelijk van de gezinssituatie). Voor een zelfstandige bestaat er geen ongevallenverzekering. U kunt uw inkomen tijdens de periode van arbeidsongeschiktheid wel verzekeren door een Gewaarborgd Inkomen af te sluiten.

Als werknemer krijgt u vanaf de eerste dag dat u werkonbekwaam bent door ziekte of ongeval een gewaarborgd inkomen van uw werkgever. Vanaf dag 31 krijgt u van uw ziekenfonds een uitkering gelijk aan 60% van een begrensd maandloon. Bij een arbeidsongeval of een beroepsziekte krijgt u als werknemer een uitkering via de arbeidsongevallenverzekering van uw werkgever of van het Fonds voor Beroepsziekten.

Werkloosheid en vakantie

Een zelfstandige heeft geen betaalde vakantiedagen. Ook werkloosheidsuitkeringen bestaan niet voor een zelfstandige.
Zelfstandigen kunnen bij faillissement wel een beroep doen op een faillissementsverzekering. Als u failliet gaat, kunt u maximaal 12 maanden een faillisementsuitkering ontvangen.